Kayıtdışı Ekonomi Sorunları ve Çözüm Önerileri

Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Gürsel Baran, kayıtdışı ekonominin Türkiye'nin en büyük sorunu olduğunu vurguladı. Yüksek vergilerin kayıtdışılığı teşvik ettiğine dikkat çekti. Baran, mevcut uygulamaların kayıt dışına çıkanları cesaretlendirdiğini ifade etti. Ayrıca, kayıtlı olanların zor durumda kaldığını ve ekonomideki hastalıkların ağırlaştığını belirtti.

Baran, “Kayıt dışı, Türkiye ekonomisinin en büyük sorunu” diyerek, kayıt altındakilerin sıkıntıya girdiğini söyledi. Faturasız alışverişin moda haline geldiğini ve insanların kayıt dışı olmayı zorunluluk olarak gördüğünü aktardı. Denetim eksikliğinin kayıtdışı alışverişi artırdığını ifade etti.

Yüksek Vergiler ve Kayıtdışı Alışveriş

Baran, yüksek vergilerin kayıtdışılığı teşvik ettiğini belirtti. “Mevcut uygulamalar kayıt dışına çıkanları cesaretlendiriyor” dedi. Kayıt dışı ile mücadele edilmezse, kayıtlı olanların zor durumda kalacağını vurguladı. 2025 ve sonrasında vergi tahakkuk ve tahsilatlarının hedeflenen seviyeyi yakalamasının zorlaşacağını ifade etti.

Faturasız alışverişin yaygınlaşması, düzgün iş yapan üreticilere zarar veriyor. Baran, “Müşteri, faturalı ürün almak istemiyor” diyerek, faturasız alternatiflerin daha cazip hale geldiğini belirtti. Bu durum, kayıtlı ekonomiyi olumsuz etkiliyor.

Ticaretin Anayasası Yeniden Yazılmalı

Baran, ticaret ve üretimin anayasasının baştan yazılması gerektiğini savundu. Öncelikle vergi affı konusunun gündemden kalkması gerektiğini belirtti. İkincisi, vergi oranlarının düşürülmesi gerektiğini ifade etti. “Vergi oranlarını düşürürsek, tahakkuk ve tahsilat oranlarının en az 5 kat artacağına inanıyorum” dedi.

Baran, vergi ödeme bilincinin törpülenmemesi gerektiğini vurguladı. Geçmişte yapılan vergi aflarının ödeme bilincini olumsuz etkilediğini belirtti. “Ödeyenler ne olacak?” sorusunu gündeme getirdi. Bu durum, dolaylı vergilere yüklenmeye neden oluyor.

Uluslararası Uygulamalar ve Çözüm Önerileri

Baran, AB ülkelerindeki uygulamalara dikkat çekti. “Düşük tutarda bir parayı dahi havale yapmak istediğinde, birçok soru soruluyor” dedi. Bu uygulamanın kayıt dışı ekonominin kayıtlı hale gelmesinde rol oynadığını ifade etti. Ayrıca, yatırımların arz fazlası olan bölgelerden, arz eksiği olan bölgelere yönlendirilmesi gerektiğini belirtti.

Baran, “Kredi Garanti Fonu gibi uygulamalar acilen devreye alınmalı” diyerek, finansman sorunlarına dikkat çekti. KOBİ'lerin finansmana erişiminde yaşanan zorlukların giderilmesi gerektiğini vurguladı. “Finansmana uygun koşullarda erişim, işletmeler açısından hayati öneme sahip” dedi.

Nitelikli Eleman Sorunu ve Çözüm Önerileri

Baran, nitelikli eleman bulmanın önemli bir sorun olduğunu belirtti. “Üniversiteleri sayıda değil nitelikte yükseltmeliyiz” dedi. Nitelikli eleman eksikliğinin sektördeki sorunları artırdığını ifade etti. “En düşük memur maaşı 44 bin TL, en düşük işçi maaşı ise 22 bin TL” diyerek, bu durumun sanayide çalışmayı zorlaştırdığını vurguladı.

Baran, kamu çalışanlarının özel sektör deneyiminin olması gerektiğini savundu. “Kamu personelinin, özel sektör deneyimi olması şart” dedi. Bu durum, kamu ile özel sektör arasındaki iletişimi güçlendirecektir.

Kredi Kartı Kullanımının Teşvik Edilmesi

Baran, kayıtdışı oranını azaltmak için kredi kartı kullanımının teşvik edilmesi gerektiğini belirtti. “Komisyonlar üzerinden bir çalışma yapılabilir” dedi. Sosyal Güvenlik Kurumu ödemelerinde kredi kartına komisyon veya vade farkı uygulanmaması gerektiğini ifade etti. Bu durum, prim tahsilatını artırabilir.

Baran, “Mükellef olarak sorumluluğumu yerine getirip primimi ödemek istiyorum” diyerek, bu konuda bir düzenleme yapılmasını talep etti. Kayıtdışı ekonominin azaltılması için bu tür önlemlerin alınması önemlidir.