Türkiye'de Konut Projelerinde Sosyoekonomik Değişimlerin Etkisi

Türkiye’de sosyoekonomik değişimler, konut projelerinde önemli etkiler yaratıyor. Alım gücünün azalması ve boşanmaların artması, daha küçük metrekarelerde tek kişilik dairelere olan talebi artırdı. Son 18 yılda konut metrekareleri 31 metrekare düşerken, hanelerdeki kişi sayısı da 4’ten 3’e geriledi.

Boşanmalar ve Daire Büyüklükleri

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılında boşanmalar 173 bin 342 iken, 2024’te bu sayı 187 bin 343’e yükseldi. Boşanma hızı da 2,03’ten 2,19’a çıktı. İstanbul Gayrimenkul Değerleme (İGD) çalışmasına göre, 2021 yılında ortalama 112,4 metrekare olan daire büyüklükleri, 2023 yılında 97,8 metrekareye, 2024 yılında ise 96,4’e geriledi. Bu durum, son 4 yılda dairelerin ortalama 16 metrekare küçüldüğünü gösteriyor.

Hanelerdeki kişi sayısının azalması, konut talebini etkiliyor. Daire büyüklüklerinin düşmesi, boşanma oranlarının artmasıyla da ilişkilendiriliyor. Özellikle tek kişilik hanelerin artması, daha küçük dairelere olan talebi artırıyor. Bu durum, konut projelerinin şekillenmesinde önemli bir etken haline geldi.

Apartman Daireleri ve Müstakil Evler

Apartman daireleri son 18 yılda yaklaşık 31 metrekare küçülmesine karşın, müstakil evlerde 43 metrekarelik bir artış gözlemleniyor. Müstakil evlerin ortalama büyüklüğü 169 metrekareden 212 metrekareye çıktı. Tüketicilerin arsadan ev sahipliğine yönelmesi, müstakil yapılara olan talebi artırdı. Bu durum, konut sektöründe önemli bir değişim yaratıyor.

Sektör temsilcileri, gelir dağılımındaki bozulma ve yükselen maliyetlerin daire metrekarelerinin daha da küçülmesine neden olabileceğini belirtiyor. Müstakil evlerin büyüklüğündeki artış, tüketicilerin daha geniş alanlara yönelmesini sağlıyor. Bu değişim, konut projelerinin geleceğini de şekillendirebilir.

Sosyolojik ve Ekonomik Etkiler

İstanbul Gayrimenkul Değerleme Kurucu Ortak Ahmet Büyükduman, ortalama hane halkı büyüklüğünün 4’ten 3 kişiye gerilediğini belirtiyor. Daire büyüklüğündeki değişimin hane halkının küçülmesiyle açıklanamayacağını ifade eden Büyükduman, konuta erişimin güçleşmesinin geliştiricileri daha küçük konut üretimine yönlendirdiğini vurguluyor. Bu durum, konut sektöründe önemli bir dönüşüm yaratıyor.

Büyükduman, sosyolojik süreçlerin yanı sıra stagflasyonun da etkili olduğunu belirtiyor. Enflasyonist ortamda fiyat artırmak istemeyen müteahhitler, maliyetlerin artmasıyla daire büyüklüklerini küçültmek zorunda kalıyor. Bu durum, konut piyasasında önemli değişimlere yol açıyor.

Küçük Dairelere Yönelim

Mimar Dr. Ahmet Erkutoğlu, son yıllarda konut projelerinde küçük dairelerin daha fazla yer aldığını belirtiyor. Eskiden 3 + 1 dairelerin yaygın olduğunu ifade eden Erkutoğlu, günümüzde büyük projelerin yüzde 30’unun 1 + 1, yüzde 40’ının 2 + 1 dairelerden oluştuğunu vurguluyor. Bu durum, müteahhitlerin taleplerinin de değiştiğini gösteriyor.

Küçük dairelerin daha kolay satılması, alım gücünün zayıflaması ve üniversite öğrencilerinin talepleri, bu daire tiplerine olan ilgiyi artırıyor. Fiyat farkları da önemli bir etken. 1 + 1 daireler ortalama 5-6 milyon TL, 2 + 1 daireler 9-10 milyon TL arasında değişiyor. Bu durum, konut piyasasında önemli bir dinamik oluşturuyor.