Aziz Nesin'in Edebiyat Yıllığı ve Hayri Çölaşan'ın Sinema Yıllığı: Türk Edebiyatı ve Sinemasının Arşivi

Aziz Nesin’in yayımladığı Edebiyat Yıllığı ve Hayri Çölaşan’ın Sinema Yıllığı, Türk edebiyatı ve sinemasının önemli kaynaklarıdır. Bu yıllıklar, araştırmacılar için kıymetli veriler sunmaktadır.

Aziz Nesin’in Edebiyat Yıllığı

1976-1985 yılları arasında Aziz Nesin’in yayımladığı Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı, edebiyatın nabzını tutan çok yazarlı bir başvuru kaynağıydı. Günümüzde edebiyatın bu denli canlı olmaması ve yıllık çıkarmaya yetkin kalemlerin eksikliği dikkat çekmektedir. Nesin, yıllığı hazırlarken at gözlüğü takmadan kapsamlı bir çalışma yürütmüştür.

1980 yılında, ideolojik ayrışmaların gölgesinde Necip Fazıl’a yazı istemesi, yıllığın önemini vurgulamaktadır. “Altı yıldan beri ‘Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı’ adı ile bir yıllık çıkarmaktayım,” diyerek yıllığın sürekliliğini belirtmiştir. Bu yıllık, edebiyat arkeolojisi yapmak isteyenler için önemli bir kaynak olmuştur.

Hayri Çölaşan’ın Sinema Yıllığı

Hayri Çölaşan’ın 2009’dan beri yayımladığı Sinema Yıllığı, devlet bürokratlarının yapması gereken bir istatistik datasını tek başına toplayan bir çabanın dijital halidir. Bu çalışma, sinema araştırmacıları, yazarlar ve akademisyenler için önemli bir kaynak oluşturmaktadır. Sinema Yıllığı, sinema sosyolojisi alanında da araştırmalara katkı sağlamaktadır.

Sinema Yıllığı, 2009 yılından itibaren düzenli olarak yayımlanmaktadır. “Bu çalışmada yurtiçi ve yurtdışında düzenlenen Türk film festivalleri ve film gösterimleri ile ilgili verileri tüm yıl veri tabanına ekledikten sonra verileri işleyerek sinema yıllığı için gereken istatistikler oluşturulmaktadır,” ifadesiyle verilerin nasıl toplandığı açıklanmaktadır.

2024 Sinema Verileri

2024 yılına ait veriler, festivallerde 413 uzun metraj film ve 341 uzun belgesel film gösterildiğini ortaya koymaktadır. Kısa filmlerde ise 1217 kısa kurmaca ve 633 kısa belgesel gösterilmiştir. Ödül alan uzun kurmaca film sayısı 211, belgesel film sayısı ise 64’tür. Bu veriler, sinema alanındaki gelişmeleri takip etmek için önemlidir.

Festivallerde en çok katılım yapan ülkeler arasında Fransa, ABD ve İran öne çıkmaktadır. “215 filmle Fransa, 176 filmle ABD, 170 filmle İran” ilk üç sırayı alırken, ödül sıralamasında İran’ın daha az filmle daha çok ödül alması dikkat çekmektedir. Bu durum, sinema dünyasında önemli bir gösterge oluşturmaktadır.

Ödül Veren Kurumlar ve Jüri Üyelikleri

Sinema Yıllığı, ödül veren kurumlar hakkında da bilgiler sunmaktadır. Sinema Yazarları Derneği (SİYAD), 13 festivalde verdiği En İyi Film ödülüyle Türkiye’de en çok ödül veren kurum olarak öne çıkmaktadır. Yönetmen derneği Film-Yön ise 3 festivalde ödül vererek ikinci sırada yer almaktadır.

Yıllıkta toplamda 1883 jürilik yapılmış, bu jüriliğin 487’si yönetmenler, 438’i akademisyenler ve 166’sı sinema yazarları tarafından gerçekleştirilmiştir. Hayri Çölaşan, yıllığı hazırlarken “Yöntem olarak dünyada benimsenen, filmin topluma açık bir yerde gösterilmesi kuralını benimseyerek veri tabanını yapmaya başladım,” diyerek sürecin önemini vurgulamaktadır.

Sonuç ve Gelecek Beklentileri

Hayri Çölaşan’ın Sinema Yıllığı, ulusal sinemamızın otopsisini çeken paha biçilmez bir derleme çalışmasıdır. Yıllık, sinema alanında araştırma yapanlara, kitap ve tez yazanlara açık bir kaynak sunmaktadır. “Bu kaynak sadece bana ait olamaz,” diyerek bu çalışmanın önemini vurgulamaktadır.

Umarım bu kıymetli çalışmalar daha fazla gündem olur ve bireysel çabalardan ziyade kurumsal bir kimlik ve destekle yoluna devam edebilir. Türk edebiyatı ve sinemasının geleceği için bu tür çalışmaların önemi büyüktür.